July - December 2015
Mail adam.leszczynski(at)agora(dot)pl
Since 2007, Adam Leszczyński has been Assistant Professor at the Institute of Political Studies at Polish Academy of Sciences.
From 2005 he has been feature writer and opinion columnist for „Gazeta Wyborcza” and has published more than 1000 newspaper & magazine stories during the years of his journalist career.
He received his PhD from the Warsaw University in 2006.
Political Economy of the Polish Road to Capitalism: History of “Transformation” in Poland, 1981-1991
The fall of communism, transition to democracy and creation of new economic order (or, as it can be said, restoration of capitalism) was a pivotal moment in 20th century Polish and world history. Its political, ideological and economic significance cannot be overstated. It is no surprise that Francis Fukuyama wrote in the early 1990s about “end of history”: there was a clear victor in the decades long struggle between democratic capitalism and communist dictatorship with state owned economy.
The number of books written about Polish “transformation” is enormous, and historian needs a good reason to write another one. The literature about this subject – however large it is – has a few distinct qualities.
Political scientists wrote a large number of studies of transition at the beginning of 1990s, when the subject was fresh and very hotly debated. They suffer from the lack of sources (only a small portion of archives were available at the time). They were also written – like all books are – from the perspective of the times, when capitalism was widely seen as efficient engine of shared economic growth and human empowerment. From today’s point of view – after the deepest crisis of capitalism since 1929 – this picture would probably be more nuanced.
The second portion of literature on transition consists of memoirs and polemics. They are closely related, written by experts who participated in the discussions of the time (like late prof. Tadeusz Kowalik, left-leaning economist and economic historian, very critical of privatization) or politicians (like Waldemar Kuczyński, minister of privatization in Tadeusz Mazowiecki’s government). These books have enormous value – but they also, inevitably, are embedded in political conflicts and polemics of the day they were written (that is mostly in the 1990s or early 2000s). From today’s perspective, they are for the most part documents of the time.
The smallest section of literature is written by actual historians based on primary sources (archives, newspapers, and interviews). We have only a few notable books – like Dariusz Grala’s study of economic reforms in the 80s or highly political history of early 1990s written by Antoni Dudek. Some documents were also published – for example large part of “Round table” discussions from 1989 or three huge volumes of economic documents (edited by Stanisław Gomułka).
This relative lack of professional studies can be easily explained: the transition was both too political and polarizing subject and too recent to be the focus of interest for historians.
Now, however – 25 years after beginning of transition – is the time to write a complete history of Polish transition from communism to democracy. But the book I am planning to write will not only fill the gap in professional literature. It will also offer a fresh perspective and new narrative.
Supliki do najwyższej władzy, Marcin Kula and others, ISP PAN 1996 (co-author)
Sprawy do załatwienia. Listy do „Po Prostu” 1955-1957, Trio, Warszawa 2000
Naznaczeni. Afryka i AIDS, Trio, Warszawa 2003
Anatomia protestu. Strajki robotnicze w Olsztynie, Sosnowcu i Żyrardowie w 1981 r., Trio, Warszawa 2006
Dziękujemy za palenie. Dlaczego Afryka nie może sobie poradzić z przemocą, głodem, wyzyskiem i AIDS, Polska Akcja Humanitarna, Warszawa 2012
Skok w nowoczesność. Polityka wzrostu w krajach peryferyjnych 1943-1980, „Krytyka Polityczna” oraz ISP PAN, Warszawa 2013
Zbawcy mórz i inne afrykańskie historie, Wielka Litera, Warszawa 2013
Propaganda polska wobec wojny koreańskiej, „Przegląd Humanistyczny” 1/1995
Prawda i architektura. Architekci awangardowi wobec socrealizmu, „Przegląd Humanistyczny” 4/1998
Pomiędzy mitem a utopią, „Civitas” 1/1998
Czy możliwe jest uprawianie historii po modernizmie? in Tożsamość i różnica, ed. Maria Nowicka-Kozioł i Maria Gołaszewska, Akademia Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2002
Jaką historię „Solidarności” można napisać dzisiaj?, „Pamięć i Sprawiedliwość” 4/2003
Mistyfikacja Touraine’a, „Krytyka Polityczna” 3/2004
1968. Krótka historia rewolucji, „Krytyka Polityczna“ 6/2004
„Solidarity” as a historical exception. Was it really a self-limitng revolution? in The Weight of History in Central European Societies of the 20th Century, ed. Nicholas Maslowski, Central European Seminar, Prague 2005
Introduction to Państwa Afryki Zachodniej. Fakty, problemy stabilizacji i rozwoju, polskie kontakty, ed. Zygmunt Łazowski, Wydawnictwo Towarzystwa Polsko-Nigeryjskiego, Warszawa 2006
Psychoanaliza Pałacu Kultury, in Pałac Kultury i Nauki: Między ideologią a masową wyobraźnią, ed. Zuzanna Grębecka, Jakub Sadowski, Nomos, Kraków 2007
Region Mazowsze - działalność legalna - do 13 grudnia 1981 in Dzięki którym powstaliśmy i przetrwaliśmy, ed. Małgorzata Baranowska, Izabela Maliszewska, Muzeum Historyczne M. St. Warszawy, Warszawa 2006
Czy komunizm zmodernizował Polskę in Od Piłsudskiego do Wałęsy. Studia z dziejów Polski w XX wieku, IPN, Warszawa 2008
Leczyć czy karać? Polityka, narkotyki i wojny kulturowe in Narkotyki. Przewodnik Krytyki Politycznej, Krytyka Polityczna, Warszawa 2009
Prometeusz wyzwolony. Recepty na modernizację krajów zacofanych w latach 50. i 60. XX w. in Oblicza polskiej modernizacji. Próba bilansu transformacji systemowej III Rzeczypospolitej, ed. Eryk Krasucki, Tomasz Sikorski, Anna Szczepańska, Adam Marszałek, Toruń 2010
Paradoks współczucia. Bieda i wykluczenie w oczach dziennikarzy in Podziały klasowe i nierówności społeczne. Refleksje socjologiczne po dwóch dekadach realnego kapitalizmu w Polsce, ed. Piotr Żuk, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010
Ikea. Dwa oblicza szwedzkiego modelu in Szwecja, ed. Michał Sutowski, Krytyka Polityczna, Warszawa 2010
Afryka i narkotyki, czyli uboczne skutki nowoczesności, in Wojny narkotykowe. Doniesienia z pola walki, ed. Maciej Kropiwnicki, Krytyka Polityczna, Warszawa 2011
Dysfunkcjonalność zaplanowana? Casus Instytutu Pamięci Narodowej (1998-2010), in Instytucje: konflikty i dysfunkcje, ed. Maria Jarosz, ISP PAN, Warszawa 2012
„Aparat Represji w Polsce Ludowej. Czasopismo walczące” in Bez taryfy ulgowej. Dorobek naukowy i edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej 2000-2010, ed. Andrzej Czyżewski, IPN, Łódź 2012
Every Mother’s Son Listens to the Chief, „Aspen Review / Politics”, Fall 2012
Warum die polnische Jugend rebellieren sollte (und warum sie es nicht tut), „Deutsches Polen-Institut Jahrbuch”, 2013
„Kobitki gołą dupę mu pokazywały”. Gender i protest włókniarek w Żyrardowie, listopad 1981 r. in Kobiety w oporze i opozycji, ed. Piotr Chojnacki, Natalia Jarska, IPN, Warszawa 2013
Starke Frauen. Der Erfolg der Emanzipation, in „Deutsches Polen-Institut Jahrbuch”, 2014
Tołczyk, Dariusz. Gułag w oczach Zachodu, book review, Slavonic and Eastern European Review 92, nr 2/2014 (forthcoming)
Polska tożsamość. Narodowcy i lemingi, in „Polska Europejska czy narodowa”, ed. Maria Jarosz, ISP PAN, Warszawa 2014 (forthcoming)
Do czego potrzebna nam jest Unia Europejska?, „ResPublika Nowa”, 2014
Historia Polski jako dzieje kraju peryferyjnego, „Kultura Współczesna”, 2014